Τυχαίες Λέξεις Παιδόγγονα, Βαροκάρδιση, Ψυχές, Εφταφάνερος, Ξαίνω, Ύψος (ο), Όπαλάκια, Γαζοντενεκές ή Γαζοντενέκα, Κακαρώνω, Διχαλόβεργα, Τυφλάγρα, Ίντα, Ξεμολογιά ή Ξαγορά, Χουμάς, Ραζακί., Ψιχολογώ, Ίδια πως, Ιλάτζι, Δεκαπεντάρης, Ανεκούκουλη ρακή, Θαλαμπίδια, Ανεφτερακίζει το πουλί, Φαντό, Ζυμωταργιό, Δακρύζει ή κλαίει το αμπέλι., Ξεντώνω ή Ξετσιτώνω, Ετούτη ή Ετούτηνιέ, Χαιράμενος, Θέρος (το), Σ' έργο Θεού |
Παιδόγγονα | Παιδιά και εγγόνια
«- Ήφερά σου αξαδέρφη δυο βρουβάσταχα να τα βράσεις αργά.
- Να ’σαι καλά Φωτεινή μου και να χαίρεσαι τα παιδόγγονά σου...» |
Βαροκάρδιση | Στεναχώρια
«Εκαλέσανέ με οι Μαυρήδες στο γάμο τση θυγατέρας τως και επήα για τα μάτια του κόσμου, μα τη βαροκάρδιση την έχω για το κακό που εκάμανε τ’ αδερφού μου...» |
Ψυχές | Οι κάτοικοι ενός τόπου
«Ως δείχνει το πράμα, ογλήγορα δα διαλύσει τo χωργιό μας. Να σου πω έναμ-πράμα; Έχουνε δίκιο οι αθρώποι απού φεύγουνε γιατί βρίσκουνε καλλίτερα και πάνε μέσα στον τόπο μας πάλι και όϊ σαν παλιά απού επηαίνανε στη Γερμανία…» |
Εφταφάνερος | Ολοφάνερος, γνωστός στον κόσμο
«Εφταφάνερος είναι μπλιό ο έρωτας τση κόρης μας με τον Αργύρη μόνο να διαρμιστούμε να δούμε ίντα δα τσοι κάμομε να μη σύρνει τ’ όνομα ντως το χωργιό...» |
Ξαίνω | Ξεμπερδεύω και αραιώνω μαλλιά για να μπορούν να κλωστούν
«Είχα καμπόσα μαλλιά και εντάκαρα και τα ξαίνω εδά απού ’ναι Χειμώνας, γιατί το Καλοκαίρι δε μπορώ να τ’ ανετάξω...» |
Όπαλάκια | Επιφώνημα ανάλογο του: "Όπα", που συνοδεύει κάποιες κινήσεις του σώματος π.χ. το σήκωμα από κάθισμα, το ανέβασμα σε σκαλόνι κ.α.
|
Γαζοντενεκές ή Γαζοντενέκα | Μεταλικό δοχείο πετρελαίου
«Ήφερε στο μαγαζί ντου ο Χαρίδημος πάνω από εκατό ολοκαίνουργιους βιδωτούς γαζοντενεκέδες που κάνουνε και για λάδι κι άμε να πάρεις δυο-τρεις...» |
Κακαρώνω | Πέφτω νεκρός
«Ήφυγε απού το καφενείο γερός και καλός κι ως επροπάτιε στη στράτα μια-ν-κοπανιά τονε θωρώ και πέφτει. Γλακώ και πάω, μα αχνιά μιλιά. Στη στιγμή εκακάρωσε...» |
Διχαλόβεργα | Βέργα από στερεό ξύλο που καταλήγει σε διχάλι
«Δίχως τη διχαλόβεργα μου δεν πάω όξω γιατί σ’ αυτή κουμπίζω, μ’ αυτή φορτώνω, μ’αυτή κολλώ του γαϊδάρου κι αυτή ’ναι και το τουφέκι μου. Καλά το ’λεγε ο Μπρόκας :
Βαστώ τη διχαλόβεργα απού τα κάνει όλα
απού κουμπίζει και κολλά κι απού φορτώνει κιόλα.» |
Τυφλάγρα | Τύφλωση
«Από γεννηθώντας την είχε την τυφλάγρα ο θείος μας ο Ηλίας. Ποτέ ντου ο άζουδος δεν είδε το φως του ήλιου, ποτέ ντου δεν είδε άθρωπο, γή δεντρό, γή πουλί πετούμενο...» |
Ίντα | Τι
«Ίντα διάολο κάνει ολημέριως τση μέρας στο μέσα σπίτι κλειδωμένος δεν κατέχω. Η ανεκαπνιά ντου δεν γροικάται, κι α δεν εγροίκου πού και χτυπαλάκι ήλα κακοβάλω...»
«- Να πάτε θέλει στo Λιμάνι, στο γάμο του ανηψού σας;
- Ίντα λογάται πρωτανηψός μας είναι ο Θεοδόσης και δε δα πάμε στο γάμο ντου;...» |
Ξεμολογιά ή Ξαγορά | Η εξομολόγηση
«Όπουγιάς δα παίξει ο παπάς την καμπάνα τση ξεμολογιάς και πρέπει να παραιτήσω το πλεχτό να χαζιρευτώ να πάω στην εκκλησά να ξαγορευτώ κι εγώ…» |
Χουμάς | Ο ορός του γάλακτος
«Οντε-ν-ετυροκόμου των αιγώ μου το γάλα, μου ’ρεσε να βάλω στην κατσαρόλα μια με την κουτάλα χουμά και να ρίξω μέσα και μιαολιά μυζήθρα να τη φάω σύχουμη. Τον αποδέλοιπο τον ήδινα του χοίρου...» |
Ραζακί. | Είδος σταφυλιού, το ροζακί
«Το ραζακί σταφύλι η μάνα μου το ’κανε γλυκό. Το ξεφλούδιζε, τού ’βγανε τσοι σπόρους και τό ’βραζε στο πετροτσίκαλο με νερό και ζάχαρη. Ήβανε μέσα και αμυγδαλόκαρπους και φύλλα του μοσκόχορτου...» |
Ψιχολογώ | Τσιμπολογώ
«Επείνου και εψιχολόησα μιασταλιά να σταθεί η ψή μου ίσαμε να ψηθεί το φαΐ…»
«Ήβγαλα την αίγα έπαέ στσοι γύρους να ψιχολοήσει μια στάξη ίσαμε να ρθει η Κατερινιά να ζυμώσουμε…» |
Ίδια πως | Σαν να
«Σαφί μ’ αντιμίλιε και μ’ επόπαιρνε ίδια πως του σκότωσα τον πατέρα, και μα τον Άη Λια ποτέ κακό δεν τού ’καμα, μούδε εγώ μούδε κιαείς από τσ’ εδικούς μου…» |
Ιλάτζι | Φόρμουλα για λύση, τρόπος διεξόδου από δυσκολία, θεραπεία
«Ίσαμε πότε δα σύρνει ετούτη η διαφορά σας με τα σταλίκια; Καιρός είναι μπλιο να γενεί ένα ιλάτζι να σταματήσει το κακό γιατί επαραγίνηκε κι είναι ντροπής πράμα...» |
Δεκαπεντάρης | Ο Δεκαπενταύγουστος
«Είκοσι χρόνους εδά- δίχως κόκα- δεκαπενταρίζω στην Παναγία τη Φανερωμένη στον Τράχηλα, κι ίσαμε να ζω και να ’χω την υγεία μου εκεια δα κάνω Δεκαπεντάρη…» |
Ανεκούκουλη ρακή | Με γεμάτο ποτήρι
«Μως κι ήφταξε απού το χωράφι, νηστικός και κουρασμένος ως ήτο, ήπιε τρεις ανεκούκουλες ρακές και του κάμανε άνω-κάτω το στομάχι...» |
Θαλαμπίδια | Τα πολύ λεπτά ξερά κλαδιά που χρησιμοποιούνται για προσάναμμα
«Δε μου πόμεινε θραμπάλι στο σπίτι για προσάναμμα κι ήκοψα την ταχυνή δυο-τρία κλαδάκια ασπάλαθο από του Ζερβομανόλη τον τράφο, μόνο ανε-μ- πας προς του Χατζή τ’ αλώνι φόρτωσε μια-ν- αγκαλιά θαλαμπίδια ν’ άφτω τη φωτιά...» |
Ανεφτερακίζει το πουλί | Αρχίζει να φτερουγίζει
«Ενεφτεράκισε ένα κοπριτάλι κι επήε απο τη φωλιά στο διπλανό κλαδάκι τση λεμονιάς...»
«Είπανέ μου πως πάει καλά ο φίλος μου ο Στέφανος και πως θα βγει ογλήγορα από το νοσοκομείο και ντελόγο ενεφτεράκισε η καρδιά μου...» |
Φαντό | Το υφαντό
«Από δώδεκα χρονώ κοριτσοπούλι ήφαινε στ’ αργαστήρι κι εξετέλεψε μια ανυφαντού από τσι πλια καλές. Όλα τζη τα φαντά αμοναχή τζη τα ’χει φαμένα δίχως αγίδα κιαμνιάς αλλής...» |
Ζυμωταργιό | Το ζύμωμα
«Είχα τζη πώντα πως ήθελα τη βοηθήσω να ζυμώσει, κι εκείνη εντάκαρε σύναυγα το ζυμωταργιό και την επρόκαμα στα μεσακά. Να το κάτεχα ήλα βγιαστώ πλια πολύ...» |
Δακρύζει ή κλαίει το αμπέλι. | Βγάζει χυμό από την κοπή όταν το κλαδεύουν.
|
Ξεντώνω ή Ξετσιτώνω | Τεντώνω, μακραίνω
«Εδυνάτισα ωρή Ζαμπία και εξεντώσανε και τα λάστιχα τω βρακώ μου κι όλο ντάι μου κατεβαίνουνε στα γόνατα και τσ’ ανεσύρνω...» |
Ετούτη ή Ετούτηνιέ | Αυτή Γενική: Ετουνής ή ετούνησέ (ς) Ετουνώ ή ετούτωνέ
«Ετούτος απού θωρείς είναι ο καλλίτερος γαμπρός του χωργιού...»
«Ετούνουνέ είναι γιος ο αεροπόρος...»
«Ετούνησές τον άντρα εσκοτώσανε οι Γερμανοί στο χωργιό σας, απού σου ’λεγα αποταχιάς...» |
Χαιράμενος | Ευτυχισμένος
«Δε δα ρθούμε Δημοσθένη στο γάμο των κοπελιώ σας κι είν’ αφορμή το πένθος μας, μόνο τωσε πεμπομε την ευκή μας να ’ναι χαιράμενοι και πολύχρονοι...» |
Θέρος (το) | H εποχή του θερισμού.
«Αρέσει μου το θέρος να γυρίζω στσ’ εξοχές, να κάνω παρέα με τσι θεριστάδες, τσ’ αλωνάρηδες και τσι βοσκούς...» |
Σ' έργο Θεού | Σωστά, της προκοπής. (Και σ’ έργο-ν-του Θεού)
«Μη βγιάζεσαι γιέ μου γιατί όποιος βγιάζεται βραδυάζεται. Κάθου με υπομονή να γράψεις και να διαβάσεις και να κάμεις όλες σου τσι δουλειές σ’ έργο-ν-του Θεού, κι απόγιας να πα’ παίξεις με τσοι φίλους σου...» |
|
